Jod
Niezbędny pierwiastek do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka.
„Pojedźmy do Kołobrzegu, poopalamy się, popływamy w morzu, a i pooddychamy jodem!” – na pewno nie raz było Ci dane usłyszeć podobny tekst. I nie sposób nie przyznać racji, ponieważ faktycznie obszary nadmorskie są szczególnie bogate w ten pierwiastek. Ale nie oznacza to, że aby uniknąć niedoborów tego mikroelementu trzeba planować wyjazd nad morze, zresztą nie możemy wysycić się jodem na cały rok! Bardzo łatwo możesz go sobie dostarczyć w swojej kuchni, jak również warto zwrócić uwagę na odpowiednią jakość wody, którą pijemy na co dzień.
Zdrowie z morza
„Czym właściwie jest jod?”. Ogólna odpowiedź brzmi: pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ilość jodu w organizmie człowieka jest bardzo niewielka, jest nazywany mikroskładnikiem lub pierwiastkiem śladowym. Znajduje się w ludzkim organizmie przede wszystkim w tarczycy i jest niezbędny do wytwarzania jej hormonów. Przez to jego obecność warunkuje metabolizm, wzrost, krążenie, dojrzewanie oraz pracę układu nerwowego i mięśniowego.
Poza wspomnianym gruczołem gromadzi się on również w jajnikach, kościach oraz we krwi, jednak aż 80% tego mikroelementu znajduje się w tarczycy.
Brak jodu
Światowa Organizacja Zdrowia uznała niedobór jodu za jeden z głównych czynników mających wpływ na stan zdrowia człowieka. Niestety Polska jest jednym z krajów o niedoborze jodu wśród społeczeństwa, co potwierdzają badania przeprowadzane już od lat 80 – tych. Na całym świecie aż 2 miliardy ludzi cierpi na niedobory tego pierwiastka, a problem ten dotyka nawet co trzeciego dziecka! W samej Europie aż połowa mieszkańców może nie dostarczać swoim organizmom wystarczającej ilości tego mikroelementu. Ale jakie są konsekwencje niedoboru? Zgodnie z wytycznymi WHO dzieci w wieku 4 – 6 lat potrzebują około 90 mcg pierwiastka dziennie, 7 – 9 lat, nawet 120 mcg, zaś od 12 do 15 roku życia powinny spożywać 150 mcg jodu w ciagu dnia. W przypadku dorosłych i młodzieży od 16 roku życia dzienne spożycie wzrasta do 160 mcg każdego dnia. Natomiast ciężarne i karmiące kobiety 200 – 250 mcg na dzien. Aby walczyć z niedostatecznym spożyciem tego pierwiastka w społeczeństwie w Polsce sól kuchenna jest obowiązkowo jodowana.
Ale czym właściwie grozi niedostatek jodu w organizmie? Zdecydowanie najczęstszą konsekwencją niedostarczania jodu do organizmu jest wole. Oczywiście to nie jedyna konsekwencja zbyt niskiego spożycia jodu. Wśród dorosłych występuje również upośledzenie funkcji psychicznych, obniżona wydolność w pracy i niedoczynność tarczycy. Ta przypadłość z kolei skutkuje uczuciem ciągłego zmęczenia, problemami z koncentracją, depresją, brakiem energii, bólami stawów, wypadaniem włosów, infekcjami dróg oddechowych, łatwością przeziębiania się i łamliwością paznokci. Wśród dzieci i młodzieży można mieć do czynienia z upośledzeniem rozwoju umysłowego i somatycznego. Szczególnie groźne mogą się jednak okazać konsekwencje w przypadku zaniedbania spożywania ryb morskich przez kobiety w ciąży i karmiące, ponieważ grozi to nawet śmiercią płodu i martwym urodzeniem lub poronieniem! Znacznie wzrasta również ryzyko wystąpienia u płodu lub niemowlaka zaburzeń rozwoju psychoruchowego albo kretynizmu endemicznego, jeżeli matka dopuści do znacznych niedoborów jodu w diecie w okresie ciąży lub karmienia piersią. Także w diecie dzieci spożywanie tego pierwiastka jest bardzo istotne ze względu na grożące w wypadku zaniedbania tego konsekwencje, ponieważ może ono doprowadzić do spadku zdolności uczenia się.
Morze jodu w kuchni
Przede wszystkim nie obawiaj się przedawkowanie jodu w kuchni, naprawdę ciężko to zrobić. Dla kobiet w ciąży i karmiących współczynnik zbyt wysokiej zawartości tego pierwiastka w pożywieniu wynosi aż 500 mcg dziennie, w przypadku dzieci to 300 mcg. Ewentualny nadmiar jodu grozi podrażnieniem błon śluzowych układu oddechowego, ślinotokiem, wymiotami i biegunkami. Żeby ograniczyć przyswajanie jodu przez organizm w przypadku występowania takich objawów należy spożywać kapustę, soję, brukselkę i kalafior, które skutecznie uczynniają jod poprzez swoje enzymy.
Jeśli nie wybierasz się nad morze to skąd możesz dostarczyć swojemu organizmowi odpowiednie ilości tego mikroelementu? Przede wszystkim możesz skojarzyć go sobie ze słoną wodą, ponieważ najlepszym źródłem tego bałtyckiego skarbu są ryby i owoce morza.
| Produkt | Zawartość j |
|---|---|
| Flądra | 190 |
| Dorsz świeży | 110 |
| Mintaj świeży | 103 |
| Sól kuchenna jodowana | 2293 |
| Kawior | 130 |
| Sardynki | 99 |
| Woda Jantar | 60 |
| Halibut | 52 |
| Makrela wędzona | 40 |
| Łosoś | 40 |
| Ser biały | 40 |
Jak zatem widać, zdecydowanie najbogatszymi źródłami jodu są produkty pochodzące z morza, w szczególności ryby morskie. To zdecydowanie najpewniejszy dostarczyciel tego pierwiastka do naszych organizmów, ponieważ jego zawartość w roślinach jest po pierwsze dużo niższa, a po drugie waha się w zależności od zawartości jodu w glebie, na której są uprawiane. Wśród innych produktów należy pamiętać o wodzie, 1 litr wody Jantar dostarcza 40% dziennego zapotrzebowania na jod, czyli wypijając 2-2,5 litra wypełniamy całkowicie dzienne zapotrzebowanie! Oczywiście bardzo bogata w jod jest sól kuchenna, ale z nią z oczywistych względów nie należy przesadzać.
