Woda wodzie nierówna

Woda mineralna i źródlana. Gazowana i niegazowana. Nalewana do szklanki prosto z kranu, lub coraz bardziej popularna – woda w szklanych butelkach. A może woda alkaliczna? Jeśli zastanawiasz się jaka woda do picia jest najzdrowsza, koniecznie przeczytaj ten artykuł. Rozwiejemy wszelkie wątpliwości!

2 atomy wodoru, 1 atomu tlenu – jeśli analizujemy samą czystą cząsteczkę wody H20, to wszystkie one są takie same. Natomiast kiedy porównamy dwie cząsteczki wody mineralnej pod kątem nasycenia pierwiastkami, to będą się one od siebie różniły. Zdarzają się komentarze, że woda to woda i każda jest mokra. Takie podejście może być przyczyną wielu problemów zdrowotnych (hiponatremia – zatrucie wodne).

Woda stanowi 60-70 % masy dorosłego człowieka, 75 % masy ciała dziecka, a w przypadku noworodka – ponad 80 %. Liczby te pokazują, jak ważną rolę w ciele człowieka pełni! Bez niej nasz organizm nie funkcjonowałby prawidłowo. Woda jest nośnikiem substancji odżywczych dla naszych komórek, niezbędnym w ważnych procesach metabolicznych. To rozpuszczalnik, który w ciele człowieka stanowi pewnego rodzaju środek transportu metabo¬licznego. Co to znaczy?

Otóż w wodzie rozpuszczone są między innymi substancje odżywcze pochodzące z pokarmu, uboczne substancje po¬wstałe w wyniku przemiany materii naszego organizmu, hormony czy enzymy. Nawet utrzymywanie pra¬widłowej temperatury naszego ciała odbywa się przy wsparciu wody. Tworzenie nowych komórek oraz tkanek nie odbędzie się, jeśli nie będzie wody. Te cztery funkcje pokazują, iż człowiek, ani ża¬den inny organizm, nie jest w stanie bez niej przeżyć.

Skład wody mineralnej – co powinniśmy wiedzieć?

W związku z tym, iż woda pełni tyle ważnych ról w naszym organizmie, pojawia się pytanie: jaką wodę do picia wybrać? Aby na nie odpowiedzieć, powinniśmy w pierwszej kolejno­ści wiedzieć, jakie przepisy regulują rynek wód mineralnych i źródlanych w Polsce. Każdy producent wody powinien bowiem spełniać formalne kryteria, które gwarantują najwyższą jakość i bezpieczeństwo wody butelkowanej. Precyzyjnie opisują je poniższe akty prawne:

• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia
• 466 Rozporządzenie Ministra Zdro­wia z dnia 31 marca 2011 r. w spra­wie naturalnych wód mineralnych, wód źródlanych i wód stołowych
• 565 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczni­czych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwier­dzającego te właściwości.

Po drugie: powinniśmy dokładnie zapoznać się z etykietą umiesz­czoną na opakowaniu. Czytajmy: jakie kationy i aniony znajdują się w wodzie? Jaka jest łączna mine­ralizacja wody w butelce?  Producenci wody w Polsce dzielą ją ze względu na poziom nasycenia składnikami mineralnymi. Według tego kryterium obowiązuje na­stępujący podział wody butelkowanej:

• nisko mineralizowane (do 500 mg)
• średnio mineralizowane (501–1500 mg)
• wysoko mineralizowane (powyżej 1500 mg)

Kolejny podział stanowią: wody niegazowane, z naturalną za­wartością CO₂ oraz nasycane CO₂ (wody gazowane). I choć, oczywiście, jak w przypadku każdego produktu spożywczego, woda w butelce powinna być smaczna – równie ważne w wyborze naturalnej wody mineralnej są jej walory prozdrowotne. Warto o tym pamiętać!

Dobra woda, czyli jaka?

Niestety informacje, które zawarte są na etykiecie nie dają nam peł­nego obrazu o danej wodzie mineralnej. Do­datkowo powinniśmy sprawdzić, czy producent wody posiada aktualne badania mikrobiologiczne, dużą analizę fizyko-chemiczną, a także po­miar naturalnej promieniotwórczości wody. Analiza próbek wody powinna być wykonana w akredytowanym la­boratorium. Częstotliwość ich prze­prowadzenia to maksymalnie raz na dwa lata. Poprzez te wszystkie badania uzyskujemy następujące informacje:

• dokładny skład danej wody w butelce z łącz­ną wartością soli mineralnych oraz pH wody
• informację w kwestii występowania metali ciężkich, pestycydów, azoty­nów, azotanów, pierwiastków pro­mieniotwórczych (rad, radon, uran) oraz promieniowania alfa i beta

Dzięki zweryfikowaniu tych wszystkich informacji jesteśmy w stanie stwier­dzić, jakiej klasy jest dana woda w butelce i czy mamy ją wybrać dla siebie. Niestety – większość produ­centów wód w Polsce nie daje nam takich badań do wglądu. Wskutek czego jako konsu­menci nie mamy 100% pewności co my pijemy. Jako nabywcy mamy przecież pełne prawo żądać od pro­ducentów tych informacji, więc rób­my to. Stawką jest nasze zdrowie!

Zdarzają się też tacy producenci, którzy za­znaczają nazwę źródła na etykiecie niezgodnie z przepisami. Niezgodnie, ponieważ: „Jeżeli na­zwa handlowa (wymyślona) natural­nej wody mineralnej rożni się od na­zwy własnej otworu lub określonego ujęcia albo miejsca wydobywania tej wody, to określenie tego miejsca lub nazwa otworu lub zespołu otworów tworzących ujęcie muszą być na­niesione czcionką, której wysokość i szerokość stanowi co najmniej 1,5 wysokości i szerokości największej czcionki użytej w tej nazwie handlo­wej” (466 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie naturalnych wód mineral­nych, wód źródlanych i wód stoło­wych, rozdział 2, §7 pkt. 3).

Woda dla sportowców: na co zwrócić uwagę?

Zastanawiasz się, jaką wodę pić na co dzień? Po konsultacji  z wybitnymi lekarzami (z ekspertami wielu dziedzin: nefrologii, diabetologii, hipertensjologii, kar­diologii, neurologii, endokrynologii, a nawet pediatrii oraz klinicznymi i sportowymi) na temat wody  zgodni co do tego, że wypijana przez nas woda mineralna powinna zawierać elek­trolity: sód, potas, magnez oraz wapń. 

Woda nie może być pozbawiona sodu oraz potasu, ponieważ te dwa elektrolity odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie pom­py sodowo-potasowej naszego organizmu. Sciślej:człowiek pocąc się tra­ci najwięcej właśnie tych pierwiastków. Niedobór sodu może doprowadzić do chorobowego stanu – hipona­tremii, a w konsekwencji do wielu zaburzeń a nawet do śmierci. Hiponatremia dotyka naj­częściej sportowców, ale nie tylko – może się pojawić także u osób z cu­krzycą. Szczególnie zagrożone są nią osoby, któ­re mają takie dolegliwości jak torsje czy rozwolnienie. 

Hiponatremię wywołuje nie tyl­ko gwałtowne odwodnienie, ale również przyjmowanie płynów o znikomej zawartości sodu. Woda o niskiej zawartości sodu albo nawet jego braku powoduje rozcieńczenie płynów ustrojowych, wsku­tek czego jeszcze bardziej wyelimi­nowujemy sód z organi­zmu. Dlatego tak bardzo ważne jest, co pijemy podczas treningu i w trakcie wzmożonej aktywności fizycznej. Najlepsza woda mineralna dla sportowców to więc taka, która jest odpowiednio nasycona kluczowymi składnikami mineralnymi.

Dla kogo woda niskozmineralizowana?

Producenci i dystrybutorzy wody, którzy mają w swojej ofer­cie wody niskosodowe (do 40mg/l sodu, czyli praktycznie jego brak) przekonują, iż trzeba pić wodę z jego niewielką zawartością, ponieważ sód wpływa nieko­rzystnie na nasz organizm. Według nich taką wodę powinny pić zwłaszcza osoby z nadciśnieniem tętniczym, cukrzy­cą, chorzy kardiologicznie, a także z kamicą układu moczowego. Czy możemy uznać, że takie opinie są wiarygodne? Czy woda o niskiej zawartości składników mineralnych jest zdrowsza?

Jak pisze w swojej opinii Dr n. med. Zo­fia Konopielko z sierpnia 2016 roku w kwestii wody mineralnej Jantar: „Ci pacjenci powinni się bardziej lękać zjedzenia trzech plastrów wędliny, chipsów lub hamburgerów, coli light , czy wresz­cie pieczywa z piekarni.” WHO po­daje z kolei, że dzienne spożycie sodu przez dorosłego człowieka powinno wyno­sić 1500 mg/24h. To ok. 5g soli. Tak więc powinniśmy sięgać po wody, które mają w swoim składzie sód z przedziału 100-200 mg/l.

Nawet jeśli przyjmiemy tezę, iż nad­miar sodu jest szkodliwy, to i tak przy prawidłowo wypitej ilości płynów ok. 2l w ciągu doby (dorosły człowiek w normalnych warunkach), to i tak ilość sodu z tego przedziału stano­wi znikomy procent dziennego za­potrzebowania na ten pierwiastek. Musimy pamiętać, iż wody nisko­sodowe według Ministerstwa Zdro­wia to wody, które w swoim skła­dzie nie przekraczają poziomu 200 mg/l sodu.

Pamiętajmy także o tym, że więk­szość ingerencji w strukturę wody powoduje, iż nie jest to już woda o czystości pierwotnej, lecz wtór­na. Skutkuje to tym, iż producent wody mineralnej, który dokona takiej modyfikacji, nie może już nazwać takiego pro­duktu wodą, lecz napojem wod­nym. Jest to dokładnie określone w przepisach. Rzeczywistość, niestety, jest zupełnie inna. Ponownie więc: jako konsumenci, powinniśmy dokonywać świadomych wyborów – kupując wodę w butelce od rzetelnych i uczciwych producentów.

O czym mówi pH wody w butelce?

Czy pH wody wpływa w jakiś spo­sób na nasz organizm? Większość wód butelkowych sprzedawanych w Polsce nie ma na etykiecie informacji o poziomie pH. O czym nam mówi pH wody? Otóż pH określa nam jaki odczyn ma woda (poniżej 7 kwaśny, powyżej  7 – za­sadowy). Nasza krew ma pH na po­ziomie 7,35-7,45. Wodę do picia powinniśmy więc wybierać z przedziału od 7,2 pH do maksymalnie 8,0 pH. Starajmy się sięgać po wody niega­zowane, ponieważ już samo wystę­powanie w wodzie CO₂ powoduje jej zakwaszenie, czyli pH wody spa­da poniżej 7.

Jak pisze w swojej opinii ze stycznia 2017 roku Prof. dr hab. n. med. Michał Nowicki w kwe­stii wody Jantar: „W czasie wysiłku fizycznego, zwłaszcza intensywne­go dochodzi do przyspieszonego metabolizmu i uwalniania przez mię­śnie kwasów, dlatego spożywanie w tym czasie wody o większej ilość wodorowęglanów jest niezwykle ko­rzystne i może zwiększać wytrzy­małość ustroju i jego zdolności do długotrwałych wysiłków. Korzyst­ne właściwości wód alkalicznych znajdują też liczne zastosowania w schorzeniach układu pokarmowe­go, zwłaszcza żołądkowego.”

Wybierajmy wodę w butelce, która nie ma w swoim składzie żadnych meta­li ciężkich, pestycydów, azotynów, azotanów, pierwiastków promienio­twórczych (rad, radon, uran) ani promieniowania alfa i beta. Wszystkie te substancje mają bardzo niekorzystny wpływ na nasze zdrowie, a przyczyną występowania większości z nich jest zanieczysz­czenie środowiska (część natomiast występuje naturalnie ze względu na swoistą strukturę geologiczną skał).

W świetle przedstawionych wyżej informacji na temat wód mineralnych, podsumowując temat, pragnę przedstawić korzyści płynące z picia naturalnej wody JANTAR. Jeśli zastanawiasz się: co pić podczas treningu? Jaka woda jest najlepsza do picia? Odpowiedź jest prosta. Wybierz markę wody mineralnej, która spełnia przedstawione kryteria. Dlaczego warto wybrać wodę JAN­TAR?

• jest średnio zmineralizowana
• jako woda chlorkowo-sodowa szybko i skutecznie nawadnia
• posiada odpowiedni poziom sodu, potasu oraz chlorku, przez co za­pewnia utrzymanie wewnętrznej równowagi wodno-elektrolitowej, co jest ważne zwłaszcza podczas wysiłku fizycznego
• cechuje ją doskonały stosunek potasu do sodu (zbliżony do re­komendowanego w badaniach na poziom elektrolitów w osoczu), dzięki czemu wspomaga działanie pompy sodo­wo-potasowej
• posiada wodorowęglany HCO₃ , będące doskonałym czynnikiem dla sportowców poprawiającym przyswajalność wapnia i ma­gnezu
• ma zasadowy odczyn pH 7,4 przez co prze­ciwdziała zakwaszeniu organizmu
• nie zawiera metali ciężkich ani pe­stycydów
• nie wykazuje stężenia izotopów ra­donu, radu ani uranu
• nie wykazuje promieniowania alfa ani beta
• nie zawiera żadnych substancji chemicznych powodujących wy­dłużenie terminu przydatności

Artykuł Michała Fijałkowskiego – czasopismo Harmonia – wydanie maj-czerwiec 2017 – ”Czy woda wodzie równa”

Michał Fijałkowski – z wykształcenia socjolog, pasjonat zdrowego żywienia i propagator zdrowego stylu życia, dyrektor zarządzający JANTAR Wody Mineralne Sp. z o.o., Kołobrzeg